Slěwcyna

Z Wikipedije
(pósrědnjone z boka „Slěwka”)
Slěwcyna
Slěwcyna (Prunus domestica)'
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Rosidy
Eurosidy I
pórěd: (Rosales)
swójźba: Rožowe rostliny (Rosaceae)
rod: Prunus
družyna: Slěwcyna[1][2]
wědomnostne mě
Prunus domestica
L.
Wobźěłaś
p  d  w

Slěwcyna[1][2] (Prunus domestica) jo sadowy bom ze swójźby rožowych rostlinow. Jogo płod jo slěwka[1][2][3]. Rostlina wěrjepódobnje jo stara hybrida z puckowiny[4][5] (Prunus spinosa) a wišnjoweje slěwcyny (Prunus cerasifera).

Wopis[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Slěwcyna jo bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 3 až do 15 m.

Głowne gałuzy nagle górje rostu.

Łopjena[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Łopjena su jajojte až eliptiske, zarězane až rězane, na dolnem boku wótergi gusto kósmate a dośěgnu 4 až do 10 cm.

Kwiśonki[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Kwiśo wót apryla až do maja. Běłe abo nazeleń běłe kwiśonki se pśed abo z łopjenjami jawje. Wóni njejsu wupołnjone, stoje pó dwěma až pó tśoch a dośěgnu pśeměr wokoło 2 cm. Jich wogonki su měškowje kósmate.

Płody[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Płody wjelgin wariěruju pó póddružynje. Wóni su mjeńše mězgate ako chinska slěwcyna (Prunus salicina) a dośěgnu dłujkosć wót 3 až do 8 cm. Jich měso jo zelene abo žołte.

Slěwki su wjelike, kulojte až krotko-owalne, zwětšego módro-wioletne a wót awgusta zezdrjaju.

Knykački su jajojte, kóńckate, módre až wioletne.

Mirabele su małke, kulowate a žołte.

Reneklody su zeleno-žołte až cerwjenojte a wjelgin wjelike.

Stojnišćo[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Preferujo humusowe zemje, ale howacej jo njewupominajuca.

Rozšyrjenje[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Póchada originalnje z prědneje Azije.

Systematika[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Sajźanje mirabelow w Rynowej Hesseńskej

Slěwcyna bu w leśe 1753 wót Carl von Linné prědny raz wopisana. Wóna so do 7 póddružynow rozdźěli:

  • domacna slěwcyna (Prunus domestica subsp. domestica)
  • psowica[6] (Prunus domestica subsp. insititia) jo wěcej śernjata a rosćo w regionach, kótarež za druge sorty su pśeliš zymne. Jeje małke carnowioletne, wjelgin kisałe płody se za marmeladu a želej wužywaju.
  • (Prunus domestica subsp. intermedia)
  • (Prunus domestica subsp. italica)
  • (Prunus domestica subsp. pomariorum)
  • (Prunus domestica subsp. prisca)
  • mirabela[7] (Prunus domestica subsp. syriaca)

Wužywanje[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Mnogolicbne sorty se zwětšego dla słodkich płodow sajźaju, mjaztym až někotare sorty teke ako pyšnjece rostliny sajźaju.

Nožki[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  1. 1,0 1,1 1,2 Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 452
  2. 2,0 2,1 2,2 W internetowem słowniku: Pflaumenbaum
  3. W internetowem słowniku: Pflaume
  4. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 396
  5. W internetowem słowniku: Schlehe
  6. Petrick, W. et al.: Flora des Spreewaldes. Natur und Text, Rangsdorf 2011, b. 296.
  7. W internetowem słowniku: Mirabelle

Žrědła[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Eksterne wótkaze[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Commons
Commons