Kardamom
| |
| Kardamom (Elettaria cardamomum) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Monokotyledony Commelinidy | |
| pórěd: | (Zingiberales) |
| swójźba: | Jumbjerowe rostliny (Zingiberaceae) |
| rod: | Kardamom (Elettaria) |
| družyna: | Wšedny kardamom |
| wědomnostne mě | |
| Elettaria cardamomum | |
| (L.) Maton | |
Kardamom (Elettaria cardamomum) jo rostlina ze swójźby jumbjerowych rostlinow (Zingiberaceae), kótaraž se ako wěrca wužywa.
Wopis
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kardamom jo wěcejlětna rostlina z mócnym ricomom. Jadnotliwe spła z wjele łopjenami su zwětšego 2-3 metrow wusoke, rědko su až do 5,5 m wusoke. Wogonk z kwiśonkami wurosćo z nadzemskich wogonkow a jo až do 1,5 metrow wusoki. Kwiśonki su zrědowane w grankach a maju swětłomódre łopjena ze žołtymi kšomami. Płody su zeleno-žołte słomowate kapsle z tśimi bokami. W kuždej kapsli jo 16–24 cerwjenobrunych semjenjow, kótarychž formy se rozeznawaju.
Póchad
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kardamom póchada z pódpołdnjoweje Indiskeje a z kupy Sri Lanka. Indiski kardamom jo mjeńšy, ale wěcej aromatiski. Kardamom se źinsa teke z Guatemale, Tanzanije a Vietnama importěrujo.
Wužywanje w kuchni
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]W kardamomowych semjenjach jo eteriski wólej, cogoždla maju wěrcojtu, słodkowótšu aromu. Dokulaž kardamom swój aroma malsnje pózgubijo, se góźi jen w kapslach wobchowaś a semjenja akle pśed wužywanim wuprojś a zetrěś.
Kardamom jo rozšyrjony pśedewšym w aziatiskej kuchni. W europskej kuchni se wužywa pśi pjacenju gódownego pjacywa, na pś. paprjeńca. Mimo togo se wužywa teke za jěšnice, likery a ako źěl wěrcowych měšańcow. Pśi gótowanju arabiskego kafeja jo rozšyrjony nałog, kafej z kardamomom wěrcowaś. Rowno tak se wužywa za gótowanje teja z mlokom, kótaryž se tradicionelnje pó islamskem zajtšnem bjatowanju póstaja.
-
Wšakorake kšacenje pśi gótowanju kardamomowego pulbjerja .
