K wobsahej skočić

Běła wutka

Z Wikipedije
Běła wutka
Běła wutka (Nymphaea alba)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
pórěd: (Nymphaeales)
swójźba: Wutkowe rostliny
(Nymphaeaceae)
pódswójźba: Nymphaeoideae
rod: Wutka[1][2] (Nymphaea)
pódrod: Nymphaea
družyna: Běła wutka
wědomnostne mě
Nymphaea alba
Linnaeus
Wobźěłaś
p  d  w
Gadowata družynaŠćitana družyna

Běła wutka (Nymphaea alba) jo rostlina ze swójźby wutkow.

Běła wutka jo wódna rostlina, kótaraž ma až do 3 m dłujko kijaškate, na wóźe plěwajuce łopjena.

Pjeńk jo tłusty a łazecy.

Rostlina ma z 3 m nejdlejše łopjenowe a kwiśonkowe kijaški z domacneje flory.

Łopjena su wjelike, kulojte, na spódku dłymoko zarězowane a maju pśeměr wót 10 až do 30 cm. Łopjenate nerwy su až do kšomy 2- abo 3 raze widłaśe źělone z prěcnymi nerwami. Wóni su jano na nasajźe dłujkich, elastiskich kijaškow dłymoko zarěznjone. Jich dychawki su na górnem boku.

Wóna kwiśo wót maja až do awgusta. Kwiśonki plěwaju, su wjelike a dośěgnu pśeměr wót 10 až do 12 cm. 10 až do 25, maksimalnje 30 kronowych łopjeńkow su pódłujke, pśecej běłe a tak dłujke kaž keluškowe łopjeńka abo dlejše. 4 až do 5 keluškowych łopjenow jo gropne, zelene abo nabrune a pódłujke. Młoholicbne, sněgběłe kronowe łopjeńka nutś k proškowym łopjeńkam pśistupje. Kwiśonki mógu wopśimjeś až do 125 žołtych proškowych łopjeńkow. Kwiśonki se jano wódnjo puknu.

Płodnik jo kulojty a ma płony, žołtu pěstu z 12 až do 20 pěstowymi promjenjami. Wón se pó woprošenju wót insektow pód wódu pódnurijo a se k jagodowemu płodoju wuwiwaju, kótaryž pótom zgni a semjenja pušći.

Płod jo kšuškojta tobołka, kótaraž ma górjejce radialnje rozrědowane pěsty.

Wóna rosćo we na carobinach chudych abo bogatych, stojecych abo pómału běžecych wódach, a to w gatach, starych wódach a měrnych jazorach.

Běła wutka jo w pśisamem cełej Europje rozšyrjona.

  • Mała wutka Nymphaea candida ma kwiśonki z pśeměrom mjazy 6 a 8 cm a rosćo w małokalkowych wódach w srjejźnej, pódzajtšnej a pódpołnocnej Europje. Kwiśonkowe łopjena su krotše ako keluškowe łopjena. Kwiśonkowy spódk jo słabje 4kšomaty. Pěstowa platśa jo jasnje konkawna a ma 6 až do 12 pěstowych promjenjow.
  • Nymphaea tetragona rosćo w dłujkozajtšnej Europje. Kwiśonkowy spódk jo jasnje styrikšomaty. Keluchowe łopjena zwóstawaneju až do zdrjałosći płoda. Plěwajuce łopjena su pódłujke a dośěgnu šyrokosć wót 8 cm.
  1. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 631
  2. W internetowem słowniku: Seerose
Commons
Commons