K wobsahej skočić

Wšedna jaseń

Z Wikipedije
Wšedna jaseń
Wšedna jaseń (Fraxinus excelsior)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Asteridy
Euasteridy I
pórěd: (Lamiales)
swójźba: Wólejobomowe rostliny
(Oleaceae)
rod: Jaseń[1][2] (Fraxinus)
družyna: Wšedna jaseń
wědomnostne mě
Fraxinus excelsior
L.
Šćitny status
Kategorija wohroženja (CKwd)
EX EW CR EN VU NT LC
Kategorija: nišego rizika
Wobźěłaś
p  d  w

Wšedna jaseń (Fraxinus excelsior) jo bom ze swójźby wólejobomow (Oleaceae).

Wšedna jaseń jo bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 10 až do 40 m.

Jeje zymske pupki su pócarnje filcojte.

Łopjena su pśeśiwo stojece, njepórowje pjerinate z 9 až 15 zubatymi łopjeńkami.

Kwiśo wót apryla až do maja. W kisćach stojece młogolicbne kwiśonki se pśed łopjenami jawje. Kwiśonki njamaju kwiśonkowy pśikrywny kelušk.

Wisece płody dłujkosć wót 5 cm dośěgnu a jadnobocne kśidła njasu.

Rosćo w ługowych, žłobišćowych a měšanych lěsach, na rěckach, rěkach, skałach a kamjeńtnych nakłonjach, na fryšnych abo włožnych pódach, ale teke na sušych stojnišćach.

Pó germaniskej mytologiji wjelika jaseń, swětowa jaseń "Yggdrasil" wót zemje až do njebjaskego wjelba.

  • Kwiśonkowa jaseń (Fraxinus ornus) njaso wónjate, nadpadne, běłojte, pjerinate kwiśonkowe gjałmotki. Jeje łopjena wobstoje z 7-9 łopjeńkow. Wóna rosćo w pódpołdnjowej Europje źiwje a pśi nas w parkach.
  1. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 166
  2. W internetowem słowniku: Esche
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, bok 444 (nim.)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 430 (nim.)