Mandlowy bom
| |
| Mandlowy bom (Prunus dulcis) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| nadwótrěd: | Semjenicy (Spermatophyta) |
| wótrěd: | Pókšyty semjenjak (Magnoliophyta) |
| klasa: | Rosopsida |
| pódklasa: | (Rosidae) |
| pórěd: | (Rosales) |
| swójźba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| pódswójźba: | (Amygdaloideae) |
| rod: | Prunus |
| družyna: | Mandlowy bom[1] |
| wědomnostne mě | |
| Prunus dulcis | |
| (Mill.) D. A. Webb | |
Mandlowy bom[1] (Prunus dulcis) jo kerk abo bom ze swójźby rožowych rostlinow. Jogo płod jo mandel[2].
Wopis
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Mandlowy bom dośěgnjo wusokosć wót 3 až do 10 m. Wótergi jo jano kerk.
Krona jo kulojta až šyroko roznogata.
Łopjena
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Łopjena su owalne až dłujkojśe-lancetojte a dośěgnu dłujkosć wót 5 až do 12 cm. Jich wogonki dośěgnu dłujkosć wokoło 2 cm a njasu na bazy někotare załzy.
Kwiśonka
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kwiśo wót měrca až do apryla. Swětłorožojte abo běłe kwiśonki se pśed łopjenjami jawje a dośěgnu pśeměr wót 3 až do 5 cm. Wóni stoje pó pěśoch až pó šesćoch w promjenjach.
Płody
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Płone, jajojte, zelene, filcojśe kósmate płody wopśimjeju słabje brozdźonu packu ze śańkej škórpiznu. Wóni dośěgnu dłujkosć wót 3 až do 6 cm. Jich płodowe měso jo suche a packa jo wjelgin twarda.
Eksistěruju górke a słodke mandle, pśi tom górke mandle wopśimjeju až do 8 % amygdalina. Z amygdalina módrikowa kisalina nastanjo, tak až wjelika tšocha jo wjelgin gadojte.
Z mandlow se mandlowy wólej a zgromadnu z cukorom a aromatiskimi maśiznami marcipan gótowujotej. Mimo togo wopśimjeju mineralne maśizny.
Stojnišćo
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Rosćo na njesolonych, pśepušćatych zemjach.
Synonymy
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Amygdalus communis L.
- Amygdalus dulcis Mill.
- Prunus amygdalus (Linnaeus) Batsch.
- Prunus communis L.
- Prunus dulcis var. amara (DC.) Buchheim
Noty
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Žrědła
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 682 (nim.)
- Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN 978-3-440-10794-2, bok 107 (nim.)
- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, bok 176 (nim.)
Eksterne wótkaze
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]
- BioLib (česk.), (eng.)
- USDA plants database (eng.)
- Plants for a Future (eng.)
 |
Toś ten nastawk jo hyšći zarodk wó botanice. Móžoš pomagaś jen dalej redigěrowaś. K tomu klikń na «wobźěłaś».
Jolic eksistěrujo w drugej rěcy juž wěcej wuwity nastawk ze samskej temu, potom pśełožuj a dodawaj z njogo. Jolic nastawk ma wěcej ako jaden njedostatk, wužywaj pšosym pśedłogu |