Kšejcerwjeny janowy krick
.jpg)
| |
| Kšejcerwjeny janowy krick (Ribes sanguineum) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony Jědrowe eudikotyledony | |
| pórěd: | (Saxifragales) |
| swójźba: | Hendryškowe rostliny (Grossulariaceae) |
| rod: | Janowy krick[1] (Ribes) |
| družyna: | Kšejcerwjeny janowy krick |
| wědomnostne mě | |
| Ribes sanguineum | |
| Pursh | |
Kšejcerwjeny janowy krick (Ribes sanguineum) jo kerk ze swójźby hendryškowych rostlinow (Grossulariaceae).
.jpg)
Wopisanje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kšejcerwjeny janowy krick rosćo ako 1 až 4 metry wusoki list chytajucy, měko roznogaty, w lěśe zeleny kerk. Njenjaso śernje.
Škóra jo šerobruna až cerwjenobruna. Młode pšuśiki su załzojśe kósmate.
Łopjena
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Měnjate łopjena maju owalnu wobcerbu, su tśilapate až pěślapate, na bazy wutšobojte, na górnem boku pitśku zmaršćone, na dolnem boku gusto šerofilcojte a něźi rowno tak šyroke kaž dłujke (, 5-10 cm). Fryšne łopjenowe zazelenjenje w nalěśu wónja žywicowje.
Kwiśonki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Dwójorodnikojske, nadpadne kwiśonki su mócnje rožojte a se pokaza w samskim casu z łopjenami w aprylu až do maja. Wóni stoje pó 5 až 30 w 3−7 cm dłujkich, rownych abo pśewisujucych kulojtych granach. Jadnotliwe kwiśonki su 5 až 10 mm wjelike a maju pěś mócnje cerwjene až pinkojte kronowe łopjeńka. Kwiśonkowe wogonki su załzojte.
Płody
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Płody su śamnopurpurne, módrje pśimrozowane jagody, kótarež w junija až do juliju zdrjaju. Jagody su něźi 1 cm wjelike; wóni su jědne, maju pak małko aromy.
Stojnišćo
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Rosćo w bogatych na krě górskich listowych lěsach a na wótkłonach.
Rozšyrjenje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kšejcerwjeny janowy krick póchada ze pódwjacora Pódpołnocneje Ameriki a wustupujo tam wót Britiskeje Kolumbiskeje až do Pódpołnocneje Kaliforniskeje.
Systematika
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]W družynje bu slědujucej warietetnosći (pó źělach teke ako póddružynje wobglědowanej) rozeznawanej:
- Ribes sanguineum var. glutinosum (Benth.) Loudon
- Ribes sanguineum var. sanguineum
Chromozomowa licba jo 2n=16.
Wužywanje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Dla jaskrawje cerwjenego kwiśonkow bu kšejcerwjeny janowy krick wót lěta 1826 cesto ako pyšny kerk w zagroźe sajźona.
Kubłańske formy
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Wjele sortow jo su kubłane. Móžne barwy kwiśonkow su: běła až śamnocerwjena. Tu někotare sorty:
- 'Brocklebankii': Ma rožojte kwiśonki a njaso złote łopjena.
- 'King Edward VII': Ma kaž karmesin cerwjene kwiśonki.
- 'Pulborough Scarlet': Ma cerwjene kwiśonki a bujnje kwiśo.
- 'Tydeman's White': Ma běłe kwiśonki.
- 'White Icicle': Ma běłe kwiśonki.
Nožki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Žrědła
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 776 (nim.)
- Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, bok 276 (nim.)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, bok 298 (nim.)
