Zgórjelc

Z Wikipedije
Zhorjelc
nimski Görlitz
Wopon
Wopon Zhorjelca
Zakładne daty
stat Nimska Nimska
zwězkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrejs Zgórjelski
wusokosć 199 metrow n.m.gł.
płonina 67,52 km²
wobydlaŕstwo 56.391 (31. dec 2017)[1]
gustosć zasedlenja 835 wob. na km²
postowe licby 02826–02828
pśedwólenje (+49) 03581
awtowe wobznamjenje GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI
Politika a zastojnstwo
šołta Octavian Ursu (CDU)
webstrona goerlitz.de
Połoženje w Sakskej
Bjerwałdski jězorBartonski jězorKwětanečanski jězorKwětanečanski jězorPólskaČeskaWokrejs Sakska Šwica-Pódzajtšne Rudne góryMužakowBejerecyBjenadźicyOchranowBertsdorf-HörnitzHamorHamorSuche HendrichecyHabrachćicy-Nowe JěžercyKotmar (gmejna)JabłońcZgórjelcZgórjelcŹěwinDźěwinWulki ŠunowSwóńcaWosečkHainewaldeOchranowWysoka DubrawaHórkaJonsdorfKodrecyKralowski hajKrušwicaChrjebja-Nowa WjesLěwałdLutarjecyLubijMarkoćicyMarkoćicyMittelherwigsdorfMikowMikowNysowy ługNowosólc-Horni HródkKotmar (gmejna)NiskaKotmar (gmejna)WódrjeńcaOlbersdorfWopakaWostrowcOjbinKwětanecy při jězoruRychbachRěčicyRosenbachRózborkSlěpeSchönau-BerzdorfŠumbachŠepcowy DołWodowe HendrichecyRychbachTrjebinTrjebinVierkirchenWaldhufenWuskidźBěła WódaŽytawaŽitawaWokrejs BudyšynBramborskakórta
Wó toś tom wobrazu
wikidata: Zgórjelc (Q4077)
51.1514.983333333333


Zgórjelc (nimski Görlitz, górnoserbski Zhorjelc, pólski Zgorzelec, česki Zhořelec) jo město w Górnej Łužycy w pódzajtšnej sakskej nad Nysu, na granicy mjazy Nimskeju a Pólskeju.

Źel města lažy w Pólskej a ma mě Zgorzelec.

Goerlitz stadtansicht.jpg

Stawizny[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  • mjazy 10. a 11. stolěśem grod Serbow dobyty a pśirědowany do Pólskej z cełom Łužycom pśez Bolesława Chrobrego; pó jego śmjerśi krotko za markgrobow bramborskich, pózdźej Česki
  • 1071 - prědne pisne naspomnjenje wó "villa goreliz" (Gorelic)
  • 1076 - sedlišćo z pódzajtšnem źělu Górneje Łužycy pśirědowane do Českej
  • 1131 - jo se poźwignuł grod nad Łużyskom Nysom z pśikazu českego wjercha Sobjesława
  • 1303 - mesćanske pšawa
  • 1319 - 1319 - město pód Henrykom I Jawórskim
  • 1346 - 1815 - město-źěł górnołužyckego Šesćměstja
  • 1377 - poźwignuło wósebne wjerchostwo Görlitz załožone pśez českego krala a nimskego kejžora Karola IV
  • 1466 - pód hungorskim kralom Metom Korwinom
  • 1618 - 1648 - znicenja pśez tśiźasćalětnu wójnu
  • 1635 - 1815 - z Górnom Łužycom pód sakskimi wjerchami
  • 1815 - pó wienskem zjězdźe pśirědowany do Pšuskej (prowinca Šlazyńska)
  • wót 1848 zwězanje zeleznicu z Wuglińcem, wót 1865 z Lubanjem a Jelenjom Gorom
  • w cas drugeje swětoweje wójny Stalag; wumrěło bejnje tysacy popajźonych
  • jatšownik 1945 - twarde wójowanje wó pśestupjenje Łužyskej Nysy na połnoc wót Zgórjelca pódla Toporow, město było intaktne njepósrědnem wójowanjem. Znicenje wšyknych móstow na Łužyskej Nysje pśez SS
  • 1945 - źěl města na pšawym brjoze w Pólskej, granica na Łužyskej Nysy.


Stawizny[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Zgórjelc z pódzajtša, 1575
Móst w starem měsće


Wobchad[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Głowne dwórnišćo
Zgórjelca


Nóžki[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  1. Aktualne licby wobydlaŕstwa pó gmejnach 2017; Statistiski krajny zarjad Sakskeje

Wótkaze[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

 Commons: Zgórjelc – Zběrka wobrazow, widejow a audio-datajow