Priwatiw
Priwatiw (z łatyńskego prīvāre „wobrubnuś“) jo semantiske pśiznamje wótwóźonych werbow a z tych wótwóźonych adjektiwow a substantiwow. Pśi tom werby zwurazniju wótwónoźowanje abo felowanje něcogo resp. negaciju.
Mimo togo eksistěruju priwatiwne afikse, kótarež se pśi substantiwach a adjektiwach wužywaju.[1]
Pśikłady
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Nimšćina
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Někotare prefikse pśi werbach pokazuju priwatiw, a to ent-, aus-, ab- a de- (w cuzorěcnych werbach). Slědujuce werby zwurazniju priwatiw:
- schälen „běliś, woběliś“
- demaskieren „demaskěrowaś“
- entfärben „wótbarwiś“
Teke substantiwy a adjektiwy mógu priwatiwny prefiks wopśimjeś, a to un- abo ent-.[1]
- Untreue „njezwěrnosć“
Turske rěcy
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Turske rěcy maju sufiks za priwatiw, kótaryž wariěrujo pó wokalnej harmoniji. Pšosym glědajśo, až njejźo wó pad, dokulaž rezultěrujuce słowo jo adjektiw.
Baškiršćina
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]W baškiršćinje eksistěrujo priwatiwny sufiks +hEҙ[2], kótaryž se dla wokalneje harmonije w někotarych wariantach jawi: -һеҙ, -һыҙ,-һоҙ a -һөҙ. Wón góźi se pśełožyś do nimšćiny pśez -los resp. ohne („bźez--ny“), un- („nje-“), miss- (“?“) a jo antonym wót -лЕ[2] „--ny“ w styri wariantach -лы, -ле, -ло, -лө.
- эшһеҙ „bźezdźěłabny“
- һөтһөҙ кофе „bźezmlokowy kafej“
- балһыҙ сәй „bźezmjedowy tej“
- боросһоҙ риҙыҡ „bźezpjepjerjowa jěź“
Turkojšćina
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]W turkojšćinje eksistěrujo priwatiwny sufiks we wariantach -siz, -sız, -suz a -süz. Wón jo antonym wót -li, -lı, -lu a -lü.
- șekersiz „bźezcukorowy“
- tuzsuz „bźezsolny“
Tupi-guaraniske rěcy
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Guaranišćina
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]W guaranišćinje eksistěrujo priwatiwnej sufiksa, a to -o a -ỹ.
Nožki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- ↑ 1,0 1,1 Definicija w nimšćinje
- ↑ 2,0 2,1 Wjelikopisanje pokazujo pismik, kótaryž wariěrujo pó wokalnej abo konsonantowej harmoniji.
- ↑ Wopis guaranišćiny (nim.)
- ↑ Sebastian Nordhoff: Nomen/Verb-Distinktion im Guarani, ISSN 1615-1496, wersija w interneśe bok 43 (wólodowany 17. oktobra 2012, zasej namakany 28. měrca 2016) (nim.)
- ↑ A. Scott Britton: Hippocrene Concise Dictionary Guaraní-English, English-Guaraní, Hippocrene Books Inc., 2005, ISBN 0-7818-1066-3, bok 115 (eng.)
Žrědła
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Powšykne
- Helmut Glück (Wud.): Metzler Lexikon Sprachen. Verlag J.B.Metzler, Stuttgart, Weimar 1993, ISBN 3-476-00937-8., bok 484, lema Privativ
- Brigitte Bartschat, Rudi Conrad, Wolfgang Heinemann, Gerlinde Pfeifer, Anita Steube: Lexikon sprachwissenschaftlicher Termini. VEB Bibliographisches Institut, Leipzig 1985., boki 187-188, lema privativ
- Za jadnotliwe rěcy
- Margarete I. Ersen Rasch: Baschkirisch. Lehrbuch für Anfänger und Fortgeschrittene. Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2009, ISBN 978-3-447-05730-1., boka 66, 169 (z nimskorěcnym pokazku Privativsuffix)
- Hasan Șakır: Grammatik kurz & bündig Türkisch. PONS GmbH, Stuttgart 2011, ISBN 978-3-12-561149-8., bok 103