Pókšyty semjenjak

(Lilium carniolicum)

systematika

Domena

Eukaryoty

Swět

Rostlinstwo

wótrěd:

Žyłkowe rostliny (Tracheophyta)

pódwótrěd:

Semjenicy (Spermatophytina)

klasa:

Pókšyty semjenjak^[1]

wědomnostne mě

Magnoliopsida

Brongn.

Wikipedija:Projekt za botaniku

p • d • w

Pókšyty semjenjak (Magnoliopsida, prjedy Angiospermae^[1] abo Magnoliophyta) jo nejwětša klasa ze pódwótrěda semjenicow (Spermatophytina).

Jogo semjenišćo se pśecej w płodniku zawěra. Toś ten se pśi zdrjałosći do płoda pśetwórjujo, pśi comž se dalšne źěle kwiśonki mógu wobźělowaś.

Systematika

Pókšyty semjenjaki su z něźi 250.000 znatymi družynami rostlinska kupka z nejwětšymi družynami. W casu jich systematiska pozicija znutśika semjenicow a jich póchad pśecej hyšći pśedmjat wědomnostnych debatow, jo se jich nutśikowna systematika nic napóslědku pśez źěło Angiosperm Phylogeny Group (APG) z 1990. lět stabilizěrowała. Tu pśestajowana systematika bazěrujo na w oktobrje 2009 pśedstajonej tśeśej wersiji APG.^[2]

Mimo wjelikich kupkow monokotyledonow a eudikotyledonow hyšći eksistěruju někotare bazalnje stojece pórědy. Jich pśiswójźbnosć se pśez slědujucy kladogram wujasnjujo:^[2]

Amborellales

Nymphaeales

Austrobaileyales

	Magnoliids

	Chloranthales

Monokotyledony

	Ceratophyllales

	Eudikotyledony

Bazalne pórědy

Pód zapśimjeśu bazalne pórědy su wšake pórědy zjimaja, kótarež na bazy pókšytych semjenjakow stoje. Wóni njejsu žedna pśirodna pśiswójźbnostna kupka (Monophylum). Togodla se nic wěcej kaž w zajźonosći ako swójski takson wjedu, na pś. ako Einfurchenpollen-Zweikeimblättrige. Bazalne pórědy wopśimjejo něźi 8600 družynow. Wóni maju někotare zgromadne pśiznamjenja.

To su pśedewšym wódrjewjane rostliny, kótarež eteriske wóleje twórje (fenylpropanoidy a terpeny). Toś te su w kulowatych idioblastach. Łopjena su jadnore a wobsejźe žedne pódlańske łopjeńko. Kwiśonki eksistěruju w wjelgin rozdźělnych formach. Pśirědowanje kwiśonkowych organow jo šrubikojte abo tež cesto w tśilicbnych kružkach. Prošk jo pśedewšym monosulkatny. Płodowe łopjeńka su zwětšego nic zrosćone. Ceste rostlinske wopśimjeśowe maśizny su bencylisochinolinalkaloidy a neolignany.^[3]

K bazalnym pórědam se lice slědujuce taksony:^[2]

Za detailny pśeglěd wó systematice, glědaj de:Systematik der Bedecktsamer.

Nožki

↑ ^1,0 ^1,1 Das große Buch des Allgemeinwissens Natur, Ein umfassendes Nachschlagewerk über das Leben auf der Erde, Stuttgart 1996, ISBN 3-87070-613-9, boka 468-469, pód lema Bedecktsamer
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Angiosperm Phylogeny Group: An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III W: Botanical Journal of the Linnean Society, 161:2, 2009, S. 105-121
↑ A. Bresinsky, Ch. Körner, J. W. Kadereit, G. Neuhaus, U. Sonnewald: Strasburger – Lehrbuch der Botanik. 36. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2008. ISBN=978-3-8274-1455-7

Žrědło

[natur-1] 1,0 ^1,1 Das große Buch des Allgemeinwissens Natur, Ein umfassendes Nachschlagewerk über das Leben auf der Erde, Stuttgart 1996, ISBN 3-87070-613-9, boka 468-469, pód lema Bedecktsamer

[apgiii-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Angiosperm Phylogeny Group: An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III W: Botanical Journal of the Linnean Society, 161:2, 2009, S. 105-121

[Strasburger-3] A. Bresinsky, Ch. Körner, J. W. Kadereit, G. Neuhaus, U. Sonnewald: Strasburger – Lehrbuch der Botanik. 36. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2008. ISBN=978-3-8274-1455-7

[1]

[2]

[3]