Iršćina

Z Wikipedije
an Ghaeilge
Gaeilge na hÉirean
Iršćina
kraje Irska, Pódpołnocna Irska, Europska unija, Wjelika Britaniska, USA
powědarje 70 000 ako prědna rěc, ako druga 1,6 mil. (nimska wikipedija)
znamjenja a klasifikacija
klasifikacija indoeuropske rěcy
keltiske rěcy
goideliske rěcy
Iršćina
pismiki łatyński alfabet
oficielny status
oficielna rěc Europska unija, Irska
rěcne kody
ISO 639-1:

ga

ISO 639-2:

gle

ISO 639-3 (SIL):

gle

Wikipedija
Emblem Wikipedije Woglědaj k wikipediji w iršćinje!
Kórta
Źinsajšne rozšyrjenje iršćiny ako prědna rěc (Gaeltacht)
Wobźěłaś
p  d  w

Iršćina an Ghaeilge (nó Gaeilge na hÉirean) jo keltiska rěc, kótaraž jo wužywana ako oficielna rěc w Irskej. Wóna słuša teke k indoeuropskim rěcam.

Iršćina w zjawnosći, medijach a šulach[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Oficielne tofle (na pśikład městow, jsow abo drogow) w Irskej njejsu jano w engelšćinje, ale teke w iršćinje. Na teritoriumje Gaeltacht su wóni jano w iršćinje. To jo teke tak z dokumentami. Mimo Gaeltachta su dwójorěcne, ale w Gaeltachśe su wóni w iršćinje.

W iršćinje dajo teke někotare rozgłosowe sćelaki (Raidió na Gaeltachta (statny), Raidió na Life (priwatny, Dublin)), jaden telewizijny sćelak (TG4, zachopjeńk TnaG, Teilifís na Gaeilge) ze sedłom w Baile na hAbhann, teke někotare periodikumy, atd. Dajo na pśikład tyźenik Foinse („Žrědło“) a su teke wšakorake kulturne a literarne casopise, teke casopis za źiśi Nós. We wětšynje knigłarnjow dajo irske knigły.

We wšyknych statnych šulach Irskeje jo iršćina obligatoriski pśedmjat, druge pśedmjaty su zwětšego w engelšćinje. Dajo licbu šulow, kótarež pomjenjuju se Gaelscoileanna, w kótarychž iršćina jo wuwucowańska rěc za wšykne pśedmjaty. Wukniki muse iršćinu wuknuś, ale muse jich znajobnosći rědko napšawdu dopokazaś. Jano gaž kśě źěłaś we wěstych powołanjach w statnej słužbje abo na collegach Narodneje uniwersity muse wótzamknjone wukubłanje Leaving Certificate w pśedmjaśe iršćina pśedpołožyś.

Tofla z Gaeltachta w Dún na nGall

Literatura[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  • Thomas F. Caldas, Clemens Schleicher: Wörterbuch Irisch-Deutsch. Helmut Buske, Hamburg 1999, ISBN 3-87548-124-0
  • Mícheál Ó Siadhail: Modern Irish: Grammatical structure and dialectal variation. Cambridge University Press 1989, ISBN 0-521-37147-3.
  • Mícheál Ó Siadhail: Lehrbuch der irischen Sprache. Helmut Buske, Hamburg 2004, ISBN 3-87548-348-0
  • Arne Ambros: Sláinte! Irisch-Lehrbuch für den Selbstunterricht. Wiesbaden 2006, ISBN 3-89500-512-6