K wobsahej skočić

Wětšnik

Z Wikipedije
Wětšnik w Špańskej
Wětšnik w Estniskej

Wětšnik jo techniska twaŕ, kótarejž kśidła se pógónjuju z mócu wětša. Nejwěcej znate jo wužywanje wětšnikow k mlaśu trajdy k šrota a muki.

Južo w starej Arabiskej bu wětšniki ako wódowu plumpu wužywane. Wóni bu pód Omarom I. wót persiskich njewólnikow twarjone. Wětšniki bu w 12. lětstotku pśez płachty a klapy wugótowane. Kśicarje nejskerjej pśinjasli su znajobnosći do Europy.

Wětšniki se su do pódpołnocneje Europy w 12. lětstotku dostali. Pśi tym byli prědne młyny pšoste konstrukcije, kótarychž fronta bu k boku wětša stajona. Wót 16. lětstotka jo było jano lšywo z kśidłami wobwjertate. Taki wětšnik bu za rozdźělnych zaměry wužywany:

  • mlaśe trajdy
  • pówóźowanje a wóduwótpušćenje
  • wódna zwigańska mašina
  • pógónjenje rozdźělnych mašinow
  • Geschichte der Technik, 1978, Edition Leipzig, boki 99, 136, 142, 143 (nim.)