Žrědłowy tekst za Hendryškowy keŕ se woglědaś

{{Infokašćik rostlina
|mě=Hendryškowy keŕ
|wobraz=Stachelbeeren.jpg
|wopis wobraza=Hendryškowy keŕ (''Ribes urva-crispa'')
|wjelikosć=250px
|klasa0=[[Eudikotyledony]]<br />[[Jadrowe eudikotyledony]]
|pórěd=(Saxifragales)
|swójźba=[[Hendryškowe rostliny]] (Grossulariaceae)
|pódswójźba=
|rod=[[Janowy krick]]<ref>{{dnw|titel= Johannisbeerstrauch}}</ref> (Ribes) 
|družyna=Hendryškowy keŕ<ref name="dnw1">{{dnw|titel= Stachelbeerstrauch}}</ref>
|wědomnostne mě=Ribes uva-crispa
|slěźaŕ=[[Carl von Linné|L.]]
|lěto=
|Commons=Ribes urva-crispa
}}

'''Hendryškowy keŕ'''<ref name="dnw1"/> (''Ribes uva-crispa'',  syn. ''Ribes grossularia'') jo kerk ze swójźby [[Hendryškowe rostliny|hendryškowych rostlinow]]. Dalše serbske mě jo '''bubańkowy keŕ'''<ref name="dnw1"/>. Jogo [[jagoda]] jo '''hendryška'''<ref>{{starosta1999|bok=157}}</ref><ref name="dnw2">{{dnw|titel=Stachelbeere}}</ref> abo '''bubańka'''<ref>{{starosta1999|bok=83}}</ref><ref name="dnw2"/>.

{{Wertikalna lisćina wobrazow
|šyrokosć=250px
|wobraz1=Ribes uva-crispa BB-1913.jpg
|wopis1=Ilustracija
|wobraz2=Stachelbeere_(Ribes_uva-crispa).jpg
|wopis2=Cerwjene płody
|wobraz3=Ribes_uva-crispa_130405.jpg
|wopis3=Kwiśeca gałuz źiweje formy
}}

== Wopis ==
Hendryškowy keŕ jo w lěśu zeleny, rowny [[kerk]], kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 0,6 až do 1,5 m. Rostlina njaso mócne, w tśich rědach stojece, až do 1 cm dłujke [[śerń|śernje]]. Wurostki su gusto kósmate.

=== Łopjena ===
Měnjate [[Łopjeno|łopjena]] su tśilapate až pěślapate, meškowje kósmate, njasu tupe zubki a dośěgnu šyrokosć wót 1 až do 6 cm. Wóni su na dolnem boku měko kósmate a stoje zwětšego w rozporach dłujkich śernjow, cesto w małkich promjenjach. Jich wobcerba jo kulojta a baza jo wutšobojta.

=== Kwiśonki ===
Kwiśo wót apryla až do maja. [[Kwiśonka|Kwiśonki]] su pśewažnje dwójorodnikojske, wótergi jadnorodnikojske a stoje pó jadnom až pó tśich w łopjenowych rozporach a dośěgnu wjelikosć wót 0,5 až do 1,5 cm. Běłe [[kronowe łopjeńko|kronowe łopjeńka]] su njenaglědne. [[Keluškowe łopjeńko|Keluškowe łopjeńka]] su cerwjenojte abo zelenojte a gusto kósmate a dwójce až tšoji tak dłujke kaž kronowe łopjeńka.

=== Płody ===
Wisece [[Jagoda|jagody]] su zelene, žołtozelene abo cerwjenojte, dłujkojte až kulowate, gładke abo kósmate a dośěgnu dłujkosć wót 1 až do 2 cm. Wóni njasu prědku zbytk [[keluškowe łopjeńko|kelucha]] a měke šćeśiny. Wóni wót julija dozdrjaju.

== Stojnišćo ==
Rosćo w ługowych lěsach, w krickach na lěsnych kšomach, na kamjentnych kupach, we žłobišćowych a górskich lěsach. Ma lubjej wutkate, cesto kalkate a kamjentne zemje. 

== Rozšyrjenje ==
Rostlina jo w pśisamem cełej [[Europa|Europje]], w pódpołnocnej [[Afrika|Africe]] a wót [[Prědna Azija|Prědneje Azije]] až do dłujkozajtšneje [[Chinska|Chinskeje]] rozšyrjona, pśi comž na pódpołdnju Europy w górach we wusokosćach až do něźi 1400 m wustupujo a w pódpołnocnej Skandinawiskej felujo.

== Wužywanje ==
Rostlina wót 16. lětstotka se ako [[jagodowy sad]] kultiwěrujo. Něźi 1000 sortow ma pśisamem samske wětše płody, pśi comž někotare sorty su pśez skśicenje ameriskich sortow nastali. Jagody wopśimjeju wjele [[witamin C|witamina C]], [[mineralne maśizny]] a [[płodowe kisaliny]].

=== Kulturowe sorty ===
Kulturowe sorty su pśez skśicenje rozdźělnych ameriskich ''Ribes''-družynow nastawali, pśi comž toś te sorty se wótergi pód swójskim wědomnostnym mjenim ''R. grossularia'' wóźe.

* 'Careless': Jo šyroko rosćecy kerk. Wón njaso małko śernjow. Jogo žołte płody su dłujkojte a miłe.
* 'Invicta': Jogo wjelike, žołte płody su jěsno zdrjałe.
* 'Leveller': Kerk jo mócna sorta. Jogo płody su słodne.
* 'Whinham's Industry': Jo pómału rosćecy kerk. Jogo kulojte, žołte płody su słodne a njasu wioletcerwjene šćeśiny.

== Nožki ==
<references/>

== Žrědła ==
* Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, [[Special:Booksources/978-3-8331-4467-7|ISBN 978-3-8331-4467-7]], bok 777 {{ref-de}}
* Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, [[Special:Booksources/978-3-8001-5934-5|ISBN 978-3-8001-5934-5]], bok 276 {{ref-de}}
* Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, [[Special:Booksources/978-3-8354-0354-3|ISBN 978-3-8354-0354-3]], 2. nakład, 2008, bok 456, ze synonymom ''R. grossularia'' L. {{ref-de}}
* Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), [[Special:Booksources/978-3-440-11379-0|ISBN 978-3-440-11379-0]], bok 406 {{ref-de}}
* Steinbachs Großer Pflanzenführer, [[Special:Booksources/978-3-8001-7567-3|ISBN 978-3-8001-7567-3]], bok 298 {{ref-de}}

== Wótkaze ==
{{Commons|Ribes uva-crispa}}
{{FloraWeb|4853}}

{{Nawikašćik sad}}

[[Kategorija:Hendryškowe rostliny]]
[[Kategorija:Kerki]]
[[Kategorija:Sad]]