Žrědłowy tekst za Mozilla Firefox se woglědaś

{{Infokašćik software
|logo                   = Firefox logo, 2019.svg
|šyrokosć logo          = 64px
|mě                     = Mozilla Firefox
|screenshot             = Firefox 58 no Windows 10.png
|šyrokosć screenshot    = 300px
|wopisanje              = 
|zgótowaŕ               = [[Mozilla Foundation]]
|aktualna_wersija       = [[61.0.1]]
|aktualna_wersija_datum = 
|testowa_wersija        = 63.0 beta
|testowa_wersija_datum  = 
|źěłański_system        = [[Linux]], [[Mac OS X]], [[Microsoft Windows|Windows]], a.&nbsp;dr.
|kategorija             = [[Webowy wobglěddowak|webowy wobglědowak]]
|licenca                = [[:de:Mozilla Public License|MPL]]/[[:de:GNU General Public License|GPL]]/[[:de:GNU Lesser General Public License|LGPL]] tšojna licenca
|dolnoserbski           = jo (wersija 62.0.2)
|webowe_sedło           = [http://firefox.sorbzilla.de/dsb dolnoserbski Firefox]
}}

'''Mozilla Firefox''' [{{IPA|moʊˈzɪlə ˈfaɪɹfɑks}}] jo lichotny [[webowy wobglědowak]], kótaryž jo z [[Mozilla-Projekt|Mozilla-projekta]] wujšeł.

== Historija ==

W lěśe 2004 su se wuwijarje programoweje zběrki [[Mozilla Application Suite]] rozsuźili, až swóju strategiju změniju. Pśicyna běšo mj. dr. rozsud firmy [[Apple]] swój wobglědowak [[Safari (wobglědowak)|Safari]] na drugem techniskem zakłaźe wuwijaś.

Mjaztym až su wuwijarje suity Mozilla zaprědka wótglědane měli, pó móžnosći wšé wažne internetne funkcije kaž webowy [[Webowy wobglědowak|wobglědowak]], [[E-mejl|e-mejlowy]] program, [[adresnik]] a 
[[HTML-Editor]] w jadnom programowem pakśiku (Mozilla Application Suite) zjadnośiś, mějachu něnto na mysli, doněntejšne programowe komponenty něgajšneje Mozilla k samostatnym programam wuwiś. Toś te  měli se pśez spěšnejše startowanje a snadnjejšne wuśěženje składowaka a krotšy liceński cas wuznamjeniś.

Funkciju webowego wobglědowaka jo Mozilla Firefox pśewzeł. Z e-mejloweje komponenty jo program z mjenim [[Mozilla Thunderbird]] nastał, HTML-editor bu k programoju [[Nvu]] dalej wuwity a skóńcnje nasta kalendrowy program [[Mozilla Sunbird]], kótaryž ako janicka mjaz toś tymi něntejšnymi samostatnymi programami pjerwjej njejo standardny wobstatk suity Mozilla był, ale jano programowe rozšyrjenje, kótarež běšo trjeba pśidatnje instalěrowaś. Za Mozilla Application Suite 1.7 běchu něnto jano wěstotne aktualizacije. Wót 2005 se nowa suita aplikacijow pód mjenim [[SeaMonkey]] dalej wuwija.

== Funkcije a wósebnosći ==

Rowno tak kaž Mozilla wužywa Firefox tak pomjenjony Gecko Rendering Engine, modul za zwobraznjenje bokow we [[Wobznamjeńska rěc|wobznamjeńskima rěcoma]] [[Hypertext Markup Language|HTML]] a [[XML User Interface Language|XUL]]. Slědna pomjenjona rěc bazěrujo na [[Extensible Markup Language|XML]] a słužy k twarjenju [[Grafiski wužywarski pówjerch|grafiskego wužywarskego pówjercha]].

Firefox dajo móžnosć, aby se pśez suknje (eng. ''themes'') optiski spódobanjoju wužywarja pśiměrił a jen z rozšyrjenjami (eng. ''extensions'') wó licbne funkcije rozšyrił (na pśikład [[myšowe gesty]], pódpěru za [[GMail]], [[Adblock|blokowanje wabjenja]], wobaranje kšadnjenja datow (eng. [[Phishing]]), [[Weblog|blogowanje]], rědy za [[Webowy wuwijaŕ|webowych wuwijarjow]], [[Caret Browsing]] a wjele wěcej).

Firefox pódpěra teke [[Tabbed Browsing]], t. j. zwobraznjenje někotarych webowych bokow na [[Registrowa kórta|registrowych kórtach]] (eng. ''tabs'') w jadnotliwem woknje.

Mimo togo jo [[RSS]] we formje ''dynamiskich załožkow'' móžno. Toś te załožki aktualizěruju se pśi startowanju wobglědowaka a daju se kaž zarědniki wužywaś. Tak wužywaŕ pśecej aktualne zapiski powěsćowego boka abo [[Weblog|webloga]] na jadne póglědnjenje wiźi.

Firefox jo w někotarych rěcach, mjaz nimi teke dolnoserbšćina a górnoserbšćina. Aktualna dolnoserbska wersija jo 42.0.

== Dalšne kakosći ==

=== Rozšyrjenja ===
Za Firefox eksistěruju rozšyrjenja w bogatej licbje, kótarež Firefox wó nowe funkcije wudopołnjuju. Toś te rozšyrjenja namakaśo na boku [http://addons.mozilla.org addons.mozilla.org].

Su teke někotare rozšyrjenja z dolnoserbskim pśełožkom, glědaj [http://www.sorbzilla.de/dodanki/dodankiff.htm sorbzilla.de]. Pśi rozšyrjenjach, kótarež su na [http://www.sorbzilla.de/dodanki/dodankiff.htm sorbzilla.de] pód 1a nalicone ("Rozšyrjenja, kótarychž pśełožk jo oficielny"), jo dolnoserbski pśełožk teke we wótpowědnem rozšyrjenju na [https://addons.mozilla.org addons.mozilla.org] wopśimjony. Take rozšyrjenja mógu se stakim ako wót [http://www.sorbzilla.de/dodanki/dodankiff.htm sorbzilla.de] tak teke wót [http://addons.mozilla.org addons.mozilla.org] ześěgnuś. Mimo togo su na [http://www.sorbzilla.de/dodanki/dodankiff.htm sorbzilla.de] někotare pśełožki za rozšyrjenja, kótarychž dolnoserbski pśełožk hyšći njejo oficielny ("Rozšyrjenja, kótarychž pśełožk njejo oficielny"). Za toś te rozšyrjenja njamóžośo dolnoserbski pśełožk wót addons.mozilla.org ześěgnuś.

Wót krotkego casa jo teke móžno, dolnoserbski rěcny pakśik wót oficielnego sedła [https://web.archive.org/web/20121217060903/https://addons.mozilla.org/de/firefox/addon/lower-sorbian-language-pack/ addons.mozilla.org] ześěgnuś. Źiwaj pak na to, za kótaru wersiju Firefox rěcny pakśik jo myslony. Nejnowša wersija rěcnego pakśika jo na zachopjeńku jano na [https://web.archive.org/web/20130729110030/https://addons.mozilla.org/de/firefox/addon/lower-sorbian-language-pack/versions/ pódboku z wersijami], dokulaž nowe wersije rozšyrjenja nejpjerwjej pśeglěduju se wót zagronitych sobuźěłaśerjow sedła addons.mozilla.org. Akle pótom pokazujo se aktualny rěcny pakśik na głownem boku [https://web.archive.org/web/20121217060903/https://addons.mozilla.org/de/firefox/addon/lower-sorbian-language-pack/ rěcnego pakśika].

=== Pšawopis ===
Firefox wopśimujo pšawopisnu kontrolu. Originalny engelski Firefox wopśimujo jano pšawopisnu kontrolu za amerikańsku engelšćinu. Dolnoserbski Firefox wopśimujo mimo togo nimsku a górnoserbsku pšawopisnu kontrolu.

Mimo togo móžoš dolnoserbsku pšawopisnu kontrolu wót [https://web.archive.org/web/20120503145604/https://addons.mozilla.org/de/firefox/addon/lower-sorbian-dictionary-p%C5%A1awo/ addons.mozilla.org] ześěgnuś.

=== Pytańske tykace ===
Pytańske tykace zmóžnjaju pytanje z pomocu wšakich pytańskich programow. Standardne pytańske tykace w Firefoxu su za pytanje w Google, Yahoo, Ebay, Amazon, Answers a Creative Commons. Dolnoserbski Firefox wopśimujo mimo togo pytanje w dolnoserbskej Wikipediji.

== Pódpěrane platformy ==
Firefox jo za wjele [[kompjuterowe systemy|kompjuterowych systemow]]. Firefox stoj za [[Źěłański system|źěłańske systemy]] ''[[Microsoft Windows]] (wót [[Microsoft Windows 98|Windows&nbsp;98]])'', ''[[Linux]]'', ''[[OS/2]]'' (teke ''[[eComStation]]'') a ''[[Mac OS X|Mac&nbsp;OS&nbsp;X]]'' k dispoziciji. Minimalne systemowe wuměnjenja za wersije 1.0, 1.5 und 2.0 su pó pódaśach zgótowarja za Windows/Linux: [[Pentium]] 233&nbsp;MHz, 64&nbsp;[[Byte|MB]] [[Random Access Memory .28RAM.29|RAM]]. Za Mac: [[G3 (Prozessor)|G3]] z w.&nbsp;1.0: 64&nbsp;MB, w. 1.5/2.0: 128&nbsp;MB RAM.

Mjenjoweje zwady dla mjaz Debianom a Mozillu wó wuměnjenjach wužywanja za [[Marka (pšawniski šćit)|marki]] wót Mozilla jo Firefox w Debianje mě ''Iceweasel'' dostał. Druge produkty znamjenja wóry Mozilla su teke nowe mjenja dostali, kótarež se wše z ''Ice'' zachopinaju.

== Žrědła ==
<references/>

== Eksterne wótkaze ==

* [http://firefox.sorbzilla.de/dsb Sedło za dolnoserbski Firefox]
* [http://firefox.sorbzilla.de Sedło za górnoserbski Firefox]
* [http://www.mozilla.org/dsb Oficielny startowy bok Mozilla dolnoserbski]
* [https://web.archive.org/web/20080527050940/http://www.mozilla-europe.org/de/products/firefox/ Oficielne nimske websedło za Mozilla Firefox]
* [https://web.archive.org/web/20080602094123/http://www.firefox-browser.de/ Websedło nimskego pśełožka, z forumom a Wiki]
* [http://www.erweiterungen.de/ Portal za nimskorěcne rozšyrjenja wšych programow Mozilla] se  wěcej njeaktualizěrujo {{ref-de}}
* [https://addons.mozilla.org/firefox/ Wěcejrěcne rozšyrjenja/dodanki]
* [http://www.mozilla.org/ports/os2/ Wersije za OS/2 a eComStation] nejaktualnjejša wersija njejo tam, jano 3.6.8 {{ref-en}}

{{Nawikašćik Mozilla-programy}}

[[Kategorija:Software]]
[[Kategorija:Lichotna software]]
[[Kategorija:Mozilla|Firefox]]
[[Kategorija:Webowy wobglědowak]]
[[Kategorija:World Wide Web]]
[[Kategorija:Informatika]]