Madama Butterfly

„Madama Butterfly“ jo japańska tragedija w tśich aktach wot Luigi Illica, Giuseppa Giacosa a wosebnje Giacoma Puccini, kotaryž jo komponěrował muziku.

Role

Solisty

Cio-Cio-San (Madama Butterfly) - młody, dramatiski sopran, teke lyriski koloraturny sopran
Suzuki, jeje słužabnica - mezzosopran, teke dramatiski alt
Benjamin Franklin Pinkerton, leutnant mariny Zjadnośonych Statow - lyriski tenor, teke młody ryśaŕ - tenor
Sharpless, konsul ze Zjadnośonych Statow w Nagasakem - charakter abo lyriski bariton
Goro, Nakoda (tenor buffo)

Małe role

Kate Pinkterton - mezzosopran
Wjerch Yamadari - tenor abo bariton
Wujk Bonze - charakter-bas
Kejžorski komisaŕ - bariton abo bas
Stawnik - bas
Maś Cio-Cio-Sany - sopran
Śota - sopran
Śeśenica - sopran
Gole - něme

Chor

Stawnik, maś Cio-Cio-Sany, śeśenica a śota
Swojźbne, pśijaśelki a pśijaśele Cio-Cio-Sany a słužabniki
Jano źeńscyny chor a tenorow

Jadnanje

1. akt

Terasa pśed dom na gorce pśi Nagasakem. Amerikański leutnant Pinkerton jo najmał dom wot japańskego posrědnika w bliskosći pśistawa. W casu, w kotarejž won jo ze swojej łozu w Nagasakem stacioněrowny, won co se ženi z geishu Butterfly, kotaru jo 15 lět stara. Prědny gósć na swajźbje jo konsul Sharpless. Won warnujo Pinkertona pśed lažkomsylnym jadnanjom, dokulaž won jo słuchał, až Butterfly bjerjo zjadnośenje za wažne. Butterfly pśiźo z pśijaśelkami a ze swjoźbami. Wona jo wjelgin glucna, až možo Sharplessoju wulicowaś, až wona pochada z bogateje familije. Ale nan Cio- Cio- Sany jo musał cyniś „Harakiri“, dokulaž won jo zejgrał bitwu a togodla wona jo musała byś geisha.

Slězyna

Zawěsće Madama Butterfly jo tworba Puccina, kotarejež tšojenje jo take wěrne, tšasne a bliske realnosći kak žednych jogo operow. Komponist jo se wjelgin za cuzy japański swět zajmował. Skoro 1867 jo se dało rewoluciju, pśez kotarejuž kraj jo se konstitucionelnu monarchiju stał. Japańska jo něnto chwjała mjazy srjejźo-wěkoskim pśedstajenjom Samurai-kastow a pozdatneju gluku paradiza za Yankee-a to jo historiska slězyna Japańskeje tragedije. 1900 jo se dał kus na Broadway, w kotaremž jo se wulicowało za njeglucne stawizny wobšuźiwaneje geisha Cio-Cio-San. Pśedstajenje jo pognuło Puccina pisaś operu.

Tekst

Jo se dało pěś wšakich posłownych tekstow mjazy drugimi wot slěźara Japańskeje Johna Luthera a wot francojskego oficěra Pierre Loti (roman Madame Chrysanthème). 1901/02 Puccini jo pisał libreto z pomocnikoma Luigi Illica a Giuseppe Giacosa.

Muzika

Charakteristiska za operu jo balansa mjazy skrupuloznosću a cusinosću. Popšawna partitura jo wjelgin jadnora, ale minimalnosć nacerijo rosłamnosć wot Butterfly. Typiske eksotiske harmonije za podzajtšnu muziku pśecej kresle wobraz japańskeje krajne a teke pokazuju cuśe wobšuźowanja. Weto Puccini se njewotchyla wot swojogo typiskego parta: slědy cełych tonow, pśewušone tśizuki a kwintowe paralele. Komponist jo se teke na stare japańske ludowe spiwy orientěrował. Wosebnosć jo, až amerikańska narodna hymna zazněwa casy, gaž Pinkerton powěda abo gaž Butterfly groni, až wona ma naźeju na wrośenje leutnanta. Taka tema mocni rozgorjenje pśiglědowaŕa na amerikańskego Pinktertona, dokulaž wona spi z takeju nutśinosć a lubosć k njomu.