Wšedna jaseń

Z Wikipedije
Wšedna jaseń
Wšedna jaseń (Fraxinus excelsior)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Asteridy
Euasteridy I
pórěd: (Lamiales)
swójźba: Wólejobomowe rostliny
(Oleaceae)
rod: Jaseń[1][2] (Fraxinus)
družyna: Wšedna jaseń
wědomnostne mě
Fraxinus excelsior
L.
Šćitny status
Kategorija wohroženja (CKwd)
EX EW CR EN VU NT LC
Kategorija: nišego rizika
Wobźěłaś
p  d  w

Wšedna jaseń (Fraxinus excelsior) jo bom ze swójźby wólejobomow (Oleaceae).

Wopis[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Wšedna jaseń jo bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 10 až do 40 m.

Łopjena[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Jeje zymske pupki su pócarnje filcojte.

Łopjena su pśeśiwo stojece, njepórowje pjerinate z 9 až 15 zubatymi łopjeńkami.

Kwiśonki[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Kwiśo wót apryla až do maja. W kisćach stojece młogolicbne kwiśonki se pśed łopjenami jawje. Kwiśonki njamaju kwiśonkowy pśikrywny kelušk.

Płody[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Wisece płody dłujkosć wót 5 cm dośěgnu a jadnobocne kśidła njasu.

Stojnišćo[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Rosćo w ługowych, žłobišćowych a měšanych lěsach, na rěckach, rěkach, skałach a kamjeńtnych nakłonjach, na fryšnych abo włožnych pódach, ale teke na sušych stojnišćach.

Wobraza[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Mytologija[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Pó germaniskej mytologiji wjelika jaseń, swětowa jaseń "Yggdrasil" wót zemje až do njebjaskego wjelba.

Pódobna družyna[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  • Kwiśonkowa jaseń (Fraxinus ornus) njaso wónjate, nadpadne, běłojte, pjerinate kwiśonkowe gjałmotki. Jeje łopjena wobstoje z 7-9 łopjeńkow. Wóna rosćo w pódpołdnjowej Europje źiwje a pśi nas w parkach.

Nožki[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  1. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 166
  2. W internetowem słowniku: Esche

Žrědła[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, bok 444 (nim.)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 430 (nim.)