Japańska kryptomerija
| |
| Japańska kryptomerija (Cryptomeria japonica) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| klasa: | Coniferopsida |
| pórěd: | Konifery (Coniferales) |
| swójźba: | Cypresowe rostliny (Cupressaceae) |
| pódswójźba: | (Taxodioideae) |
| rod: | Kryptomerija (Cryptomeria) |
| družyna: | Japańska kryptomerija |
| wědomnostne mě za rod | |
| Cryptomeria | |
| D.Don | |
| wědomnostne mě za družynu | |
| Cryptomeria japonica | |
| (Thunb. ex L. f.) D.Don | |
Japańska kryptomerija (Cryptomeria japonica) jo rostlina ze pódswójźby (Taxodioideae) znutśika swójźby cypresowych rostlinow (Cupressaceae). Wóna jo jadnučka družyna w roźe (Cryptomeria).
Pó staršych žrědłach se do swójskeje swójźby bagnocypresowych rostlinow (Taxodiaceae) pśirědujo.
Wopis
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Japańska kryptomerija jo bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 6 až do 20 m. Stare bomy w Japańskej mógu wusokosć wót až do 45 m měś. Kjagelojta krona jo wuska. Tłusta škóra jo bruna a njaso wurownane, padorowne brozdy. Wurosćone bomy su dłujke, špicne a kjagelojte. Japańska sorta ma tłusćejše gałuzy ako chinska (C. japonica var. sinensis).
Jegły
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Jehły su dosrjejźa serpikojśe kśiwjone a dośěgnu dłujkosć wót 6 až 20 mm. Wóni stoje w pěś šrubikowych rědach podłu gałuzow.
Kwiśonka a šyški
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kwiśo wót februara až do měrca. Rostlina jo jadnodomna. Kwiśonki njenadpadne. Kulowate šyški dośěgnu pśeměr wót něźi 2 cm.
Stojnišćo
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Rosćo jano w regionach z miłych zymami. Ma lubjej do dłymi duce, włožne a małokalkate zemje.
Rozšyrjenje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Bom jo w Japańskej rozšyrjona.
Wužywanje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Bom se w Europje w parkach sajźa, wětše formy teke w zagrodach.
Sorty
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Eksistěrujo něźi 50 kulturowych formow. Wóni su zwětšego mjeńše ako pochadna forma.
- Sorta 'Elegans' dośěgnjo wusokosć wót až do 10 m. Pśeměr dośěgnjo 2,5 m. Jegły su dłujke a měke. Zymske barwjenje jo bronzowe abo slěwkobarwne.
- Sorta 'Elegans Nana' jo pódobna, ale jo mjeńša.
- Sorta 'Araucarioides' njaso bicarny zwitk z gałuzow. Wóna dośěgnjo wusokosć wót 3 m.
- Sorta 'Globosa Nana' twóri gustu, zelenu kulu. Fryšne kóńcyki w nalěśu a lěśu su swětłozelene.
- Sorta 'Bandai-Sugi' jo na zachopjeńku kulowata, pózdźej ma wót 2 m njepšawidłownu wobcerbu. Jegły su tłusty. Zymske barwjenje jo blědobronzowe.
- Sorta 'Jindai-Sudi' jo pómału rosćecy kerk. Wón jo njepšawidłowny. Jogo kóńcyk jo płony. Jasnozelene jegły stoje gusto.
- Sorta 'Vilmoniriana' jo małučka a dośěgnjo wusokosć wót jano 30 cm. Wóna jo pśigódna za kamjentnych zagrodach.
Žrědła
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 294 (nim.)
- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, bok 248 (nim.)
