Čerokiske pismo: Rozdźěl mjazy wersijami

Čerokiske pismo
Typ	złožkowe pismo
Powědane rěcy	Čerokišćina
Doba	1819–něnto
Póchad	žedna; → Čerokiske pismo
ISO 15924	Cher

Stawizny wersijow interaktiwnje přepytać

← pśedchadna změna Pśiduca změna →

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt

WizuelnyWikitekst

Inline

Wersija z 5. decembra 2018, 09:42

Čerokiske złožkowe pismo jo pisański system kótaryž jo se wuźěłany wót muža, Sequoyah, w lěśe 1819, aby čerokisku rěc pisał. Naměty kontakt z europskimi sedlarjami, jo ideju pisanja pśewzeł, a sam jo zachopił wuźěłaś pódobny pisański system za swójski čerokiski lud. Pó někotarych wopytach, inkluziwnje ideografije, jogo źěło jo płoźiło pśez wuźěłanje złožkowego alfabeta, nic alfabet kaž ten sedlarjow. Někotare ze symbolow su pśipadnje pśewzete z alfabeta sedlarjow, a druge su cele wunamakane z jogo pśestajenja.

Wokale → Konsonanty ↓	a [a]~[ə]	e [e]~[ɛ]	i [i]~[ɪ]	o [o]~[ɔ]	u [u]~[ʊ]	v [ə̃]
—	Ꭰꭰ a	Ꭱꭱ e	Ꭲꭲ i	Ꭳꭳ o	Ꭴꭴ u	Ꭵꭵ v
g [ɡ]	Ꭶꭶ ga • Ꭷꭷ ka	Ꭸꭸ ge	Ꭹꭹ gi	Ꭺꭺ go	Ꭻꭻ gu	Ꭼꭼ gv
h [h]	Ꭽꭽ ha	Ꭾꭾ he	Ꭿꭿ hi	Ꮀꮀ ho	Ꮁꮁ hu	Ꮂꮂ hv
l [l]	Ꮃꮃ la	Ꮄꮄ le	Ꮅꮅ li	Ꮆꮆ lo	Ꮇꮇ lu	Ꮈꮈ lv
m [m]	Ꮉꮉ ma	Ꮊꮊ me	Ꮋꮋ mi	Ꮌꮌ mo	Ꮍꮍ mu
n [n]	Ꮎꮎ na • Ꮐꮐ nah • Ꮏꮏ hna	Ꮑꮑ ne	Ꮒꮒ ni	Ꮓꮓ no	Ꮔꮔ nu	Ꮕꮕ nv
qu [kʰw]	Ꮖꮖ qua	Ꮗꮗ que	Ꮘꮘ qui	Ꮙꮙ quo	Ꮚꮚ quu	Ꮛꮛ quv
s [s]	Ꮝꮝ s • Ꮜꮜ sa	Ꮞꮞ se	Ꮟꮟ si	Ꮠꮠ so	Ꮡꮡ su	Ꮢꮢ sv
d/t [d]/[t]	Ꮣꮣ da • Ꮤꮤ ta	Ꮥꮥ de • Ꮦꮦ te	Ꮧꮧ di • Ꮨꮨ ti	Ꮩꮩ do	Ꮪꮪ du	Ꮫꮫ dv
tl [t͡ɬ]	Ꮬꮬ dla • Ꮭꮭ tla	Ꮮꮮ tle	Ꮯꮯ tli	Ꮰꮰ tlo	Ꮱꮱ tlu	Ꮲꮲ tlv
ts [t͡s]~[d͡ʒ]	Ꮳꮳ tsa	Ꮴꮴ tse	Ꮵꮵ tsi	Ꮶꮶ tso	Ꮷꮷ tsu	Ꮸꮸ tsv
w [ɰ]	Ꮹꮹ wa	Ꮺꮺ we	Ꮻꮻ wi	Ꮼꮼ wo	Ꮽꮽ wu	Ꮾꮾ wv
y [j]	Ꮿꮿ ya	Ᏸᏸ ye	Ᏹᏹ yi	Ᏺᏺ yo	Ᏻᏻ yu	Ᏼᏼ yv

Kompjuterowa reprezentacija

Čerokiske pismo se w Unicode reprezentěrujo, w znamješkowem wobłuku (engelski character range) U+13AD až U+13F4.

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
13A	Ꭰ	Ꭱ	Ꭲ	Ꭳ	Ꭴ	Ꭵ	Ꭶ	Ꭷ	Ꭸ	Ꭹ	Ꭺ	Ꭻ	Ꭼ	Ꭽ	Ꭾ	Ꭿ
13B	Ꮀ	Ꮁ	Ꮂ	Ꮃ	Ꮄ	Ꮅ	Ꮆ	Ꮇ	Ꮈ	Ꮉ	Ꮊ	Ꮋ	Ꮌ	Ꮍ	Ꮎ	Ꮏ
13C	Ꮐ	Ꮑ	Ꮒ	Ꮓ	Ꮔ	Ꮕ	Ꮖ	Ꮗ	Ꮘ	Ꮙ	Ꮚ	Ꮛ	Ꮜ	Ꮝ	Ꮞ	Ꮟ
13D	Ꮠ	Ꮡ	Ꮢ	Ꮣ	Ꮤ	Ꮥ	Ꮦ	Ꮧ	Ꮨ	Ꮩ	Ꮪ	Ꮫ	Ꮬ	Ꮭ	Ꮮ	Ꮯ
13E	Ꮰ	Ꮱ	Ꮲ	Ꮳ	Ꮴ	Ꮵ	Ꮶ	Ꮷ	Ꮸ	Ꮹ	Ꮺ	Ꮻ	Ꮼ	Ꮽ	Ꮾ	Ꮿ
13F	Ᏸ	Ᏹ	Ᏺ	Ᏻ	Ᏼ	Ᏽ			ᏸ	ᏹ	ᏺ	ᏻ	ᏼ	ᏽ

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
AB7	ꭰ	ꭱ	ꭲ	ꭳ	ꭴ	ꭵ	ꭶ	ꭷ	ꭸ	ꭹ	ꭺ	ꭻ	ꭼ	ꭽ	ꭾ	ꭿ
AB8	ꮀ	ꮁ	ꮂ	ꮃ	ꮄ	ꮅ	ꮆ	ꮇ	ꮈ	ꮉ	ꮊ	ꮋ	ꮌ	ꮍ	ꮎ	ꮏ
AB9	ꮐ	ꮑ	ꮒ	ꮓ	ꮔ	ꮕ	ꮖ	ꮗ	ꮘ	ꮙ	ꮚ	ꮛ	ꮜ	ꮝ	ꮞ	ꮟ
ABA	ꮠ	ꮡ	ꮢ	ꮣ	ꮤ	ꮥ	ꮦ	ꮧ	ꮨ	ꮩ	ꮪ	ꮫ	ꮬ	ꮭ	ꮮ	ꮯ
ABB	ꮰ	ꮱ	ꮲ	ꮳ	ꮴ	ꮵ	ꮶ	ꮷ	ꮸ	ꮹ	ꮺ	ꮻ	ꮼ	ꮽ	ꮾ	ꮿ

Jadnučka čerokiska pismowa družyna (engelski font) se z macOS dodawa, wersija 10.3 (Panther) a pózdźej a Windows Vista. Čerokiske pismo se teke pódpěra z lichotnych pismow namakane na boku languagegeek.com a Touzet's atypical.net, a shareware-pismowe družyny Code2000 a Everson Mono.

Eksterne wótkaze

@@ Rědka 7: / Rědka 7: @@
 |iso15924=Cher
 }}
-[[Dataja:Ĉeroka silabaro.png|thumb|Tabela čerokiskego pisma]]
+[[Dataja:Cherokee Syllabary.svg|thumb|Tabela čerokiskego pisma]]
 '''Čerokiske złožkowe pismo''' jo pisański system kótaryž jo se wuźěłany wót muža, [[Sequoyah]], w lěśe 1819, aby [[čerokiska rěc|čerokisku rěc]] pisał. Naměty kontakt z europskimi sedlarjami, jo ideju pisanja pśewzeł, a sam jo zachopił<!--ekpenis--> wuźěłaś pódobny pisański system za swójski čerokiski lud. Pó někotarych wopytach, inkluziwnje ideografije, jogo źěło jo płoźiło pśez wuźěłanje złožkowego alfabeta, nic alfabet kaž ten sedlarjow. Někotare ze symbolow su pśipadnje pśewzete z alfabeta sedlarjow, a druge su cele wunamakane z jogo pśestajenja.
 [[Dataja:Sequoyah.jpg|thumb|Sequoyah]]
-[[Dataja:Cherokee Syllabary.svg|600px]]
+{| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;"
+|-
+! Wokale →<br />Konsonanty ↓ !! a<br />[a]~[ə] !! e<br />[e]~[ɛ] !! i<br />[i]~[ɪ] !! o<br />[o]~[ɔ] !! u<br />[u]~[ʊ] !! v<br />[ə̃]
+|-
+! —
+| Ꭰꭰ ''a'' || Ꭱꭱ ''e'' || Ꭲꭲ ''i'' || Ꭳꭳ ''o'' || Ꭴꭴ ''u'' || Ꭵꭵ ''v''
+|-
+! g<br />[ɡ]
+| Ꭶꭶ ''ga'' • Ꭷꭷ ''ka'' || Ꭸꭸ ''ge'' || Ꭹꭹ ''gi'' || Ꭺꭺ ''go'' || Ꭻꭻ ''gu'' || Ꭼꭼ ''gv''
+|-
+! h<br />[h]
+| Ꭽꭽ ''ha'' || Ꭾꭾ ''he'' || Ꭿꭿ ''hi'' || Ꮀꮀ ''ho'' || Ꮁꮁ ''hu'' || Ꮂꮂ ''hv''
+|-
+! l<br />[l]
+| Ꮃꮃ ''la'' || Ꮄꮄ ''le'' || Ꮅꮅ ''li'' || Ꮆꮆ ''lo'' || Ꮇꮇ ''lu'' || Ꮈꮈ ''lv''
+|-
+! m<br />[m]
+| Ꮉꮉ ''ma'' || Ꮊꮊ ''me'' || Ꮋꮋ ''mi'' || Ꮌꮌ ''mo'' || Ꮍꮍ ''mu'' ||
+|-
+! n<br />[n]
+| Ꮎꮎ ''na'' • Ꮐꮐ ''nah'' • Ꮏꮏ ''hna'' || Ꮑꮑ ''ne'' || Ꮒꮒ ''ni'' || Ꮓꮓ ''no'' || Ꮔꮔ ''nu'' || Ꮕꮕ ''nv''
+|-
+! qu<br />[kʰw]
+| Ꮖꮖ ''qua'' || Ꮗꮗ ''que'' || Ꮘꮘ ''qui'' || Ꮙꮙ ''quo'' || Ꮚꮚ ''quu'' || Ꮛꮛ ''quv''
+|-
+! s<br />[s]
+| Ꮝꮝ ''s'' • Ꮜꮜ ''sa'' || Ꮞꮞ ''se'' || Ꮟꮟ ''si'' || Ꮠꮠ ''so'' || Ꮡꮡ ''su'' || Ꮢꮢ ''sv''
+|-
+! d/t<br />[d]/[t]
+| Ꮣꮣ ''da'' • Ꮤꮤ ''ta'' || Ꮥꮥ ''de'' • Ꮦꮦ ''te'' || Ꮧꮧ ''di'' • Ꮨꮨ ''ti'' || Ꮩꮩ ''do'' || Ꮪꮪ ''du'' || Ꮫꮫ ''dv''
+|-
+! tl<br />[t͡ɬ]
+| Ꮬꮬ ''dla'' • Ꮭꮭ ''tla'' || Ꮮꮮ ''tle'' || Ꮯꮯ ''tli'' || Ꮰꮰ ''tlo'' || Ꮱꮱ ''tlu'' || Ꮲꮲ ''tlv''
+|-
+! ts<br />[t͡s]~[d͡ʒ]
+| Ꮳꮳ ''tsa'' || Ꮴꮴ ''tse'' || Ꮵꮵ ''tsi'' || Ꮶꮶ ''tso'' || Ꮷꮷ ''tsu'' || Ꮸꮸ ''tsv''
+|-
+! w<br />[ɰ]
+| Ꮹꮹ ''wa'' || Ꮺꮺ ''we'' || Ꮻꮻ ''wi'' || Ꮼꮼ ''wo'' || Ꮽꮽ ''wu'' || Ꮾꮾ ''wv''
+|-
+! y<br />[j]
+| Ꮿꮿ ''ya'' || Ᏸᏸ ''ye'' || Ᏹᏹ ''yi'' || Ᏺᏺ ''yo'' || Ᏻᏻ ''yu'' || Ᏼᏼ ''yv''
+|}
 == Kompjuterowa reprezentacija ==
-Čerokiske pismo se w [[Unicode]] reprezentěrujo, w znamješkowem wobłuku (engelski ''character range'') U+13A0 až U+13F4.
+Čerokiske pismo se w [[Unicode]] reprezentěrujo, w znamješkowem wobłuku (engelski ''character range'') U+13AD až U+13F4.
+{| style="display: inline-table;"
-{|
 |- align="center"
-|&nbsp;||&nbsp;||0||1||2||3||4||5||6||7||8||9||A||B||C||D||E||F
+!&nbsp;!!0!!1!!2!!3!!4!!5!!6!!7!!8!!9!!A!!B!!C!!D!!E!!F
+|- align="center"
+!13A
+|Ꭰ||Ꭱ||Ꭲ||Ꭳ||Ꭴ||Ꭵ||Ꭶ||Ꭷ||Ꭸ||Ꭹ||Ꭺ||Ꭻ||Ꭼ||Ꭽ||Ꭾ||Ꭿ
+|- align="center"
+!13B
+|Ꮀ||Ꮁ||Ꮂ||Ꮃ||Ꮄ||Ꮅ||Ꮆ||Ꮇ||Ꮈ||Ꮉ||Ꮊ||Ꮋ||Ꮌ||Ꮍ||Ꮎ||Ꮏ
+|- align="center"
+!13C
+|Ꮐ||Ꮑ||Ꮒ||Ꮓ||Ꮔ||Ꮕ||Ꮖ||Ꮗ||Ꮘ||Ꮙ||Ꮚ||Ꮛ||Ꮜ||Ꮝ||Ꮞ||Ꮟ
+|- align="center"
+!13D
+|Ꮠ||Ꮡ||Ꮢ||Ꮣ||Ꮤ||Ꮥ||Ꮦ||Ꮧ||Ꮨ||Ꮩ||Ꮪ||Ꮫ||Ꮬ||Ꮭ||Ꮮ||Ꮯ
+|- align="center"
+!13E
+|Ꮰ||Ꮱ||Ꮲ||Ꮳ||Ꮴ||Ꮵ||Ꮶ||Ꮷ||Ꮸ||Ꮹ||Ꮺ||Ꮻ||Ꮼ||Ꮽ||Ꮾ||Ꮿ
+|- align="center"
+!13F
+|Ᏸ||Ᏹ||Ᏺ||Ᏻ||Ᏼ||Ᏽ||&nbsp;||&nbsp;||ᏸ||ᏹ||ᏺ||ᏻ||ᏼ||ᏽ||&nbsp;||&nbsp;
+|}
+{| style="display: inline-table;"
 |- align="center"
+!&nbsp;!!0!!1!!2!!3!!4!!5!!6!!7!!8!!9!!A!!B!!C!!D!!E!!F
-|13A0||&nbsp;||Ꭰ||Ꭱ||Ꭲ||Ꭳ||Ꭴ||Ꭵ||Ꭶ||Ꭷ||Ꭸ||Ꭹ||Ꭺ||Ꭻ||Ꭼ||Ꭽ||Ꭾ||Ꭿ
 |- align="center"
+!AB7
-|13B0||&nbsp;||Ꮀ||Ꮁ||Ꮂ||Ꮃ||Ꮄ||Ꮅ||Ꮆ||Ꮇ||Ꮈ||Ꮉ||Ꮊ||Ꮋ||Ꮌ||Ꮍ||Ꮎ||Ꮏ
+|ꭰ||ꭱ||ꭲ||ꭳ||ꭴ||ꭵ||ꭶ||ꭷ||ꭸ||ꭹ||ꭺ||ꭻ||ꭼ||ꭽ||ꭾ||ꭿ
 |- align="center"
+!AB8
-|13C0||&nbsp;||Ꮐ||Ꮑ||Ꮒ||Ꮓ||Ꮔ||Ꮕ||Ꮖ||Ꮗ||Ꮘ||Ꮙ||Ꮚ||Ꮛ||Ꮜ||Ꮝ||Ꮞ||Ꮟ
+|ꮀ||ꮁ||ꮂ||ꮃ||ꮄ||ꮅ||ꮆ||ꮇ||ꮈ||ꮉ||ꮊ||ꮋ||ꮌ||ꮍ||ꮎ||ꮏ
 |- align="center"
+!AB9
-|13D0||&nbsp;||Ꮠ||Ꮡ||Ꮢ||Ꮣ||Ꮤ||Ꮥ||Ꮦ||Ꮧ||Ꮨ||Ꮩ||Ꮪ||Ꮫ||Ꮬ||Ꮭ||Ꮮ||Ꮯ
+|ꮐ||ꮑ||ꮒ||ꮓ||ꮔ||ꮕ||ꮖ||ꮗ||ꮘ||ꮙ||ꮚ||ꮛ||ꮜ||ꮝ||ꮞ||ꮟ
 |- align="center"
+!ABA
-|13E0||&nbsp;||Ꮰ||Ꮱ||Ꮲ||Ꮳ||Ꮴ||Ꮵ||Ꮶ||Ꮷ||Ꮸ||Ꮹ||Ꮺ||Ꮻ||Ꮼ||Ꮽ||Ꮾ||Ꮿ
+|ꮠ||ꮡ||ꮢ||ꮣ||ꮤ||ꮥ||ꮦ||ꮧ||ꮨ||ꮩ||ꮪ||ꮫ||ꮬ||ꮭ||ꮮ||ꮯ
 |- align="center"
+!ABB
-|13F0||&nbsp;||Ᏸ||Ᏹ||Ᏺ||Ᏻ||Ᏼ||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;
+|ꮰ||ꮱ||ꮲ||ꮳ||ꮴ||ꮵ||ꮶ||ꮷ||ꮸ||ꮹ||ꮺ||ꮻ||ꮼ||ꮽ||ꮾ||ꮿ
 |}
-Jadnučka čerokiska [[Typeface|pismowa družyna]] (engelski ''font'') se z [[Mac OS X]] dodawa, wersija 10.3 (Panther) a pózdźej a [[Windows Vista]]. Čerokiske pismo se teke pódpěra z lichotnych pismow namakane na boku languagegeek.com a Touzet's atypical.net, a shareware-pismowe družyny [[Code2000]] a Everson Mono.
+Jadnučka čerokiska [[Typeface|pismowa družyna]] (engelski ''font'') se z [[macOS]] dodawa, wersija 10.3 (Panther) a pózdźej a [[Windows Vista]]. Čerokiske pismo se teke pódpěra z lichotnych pismow namakane na boku languagegeek.com a Touzet's atypical.net, a shareware-pismowe družyny [[Code2000]] a Everson Mono.
 == Eksterne wótkaze ==