Akuzatiw

Z Wikipedije

Akuzatiw (wót łatyńskego accūsātum) jo gramatiski pad, kótaryž direktny objekt w nominatiwnych rěcach wugroni.

W akuzatiwje stoj objekt transitiwnych werbow, mjaztym až se pśi intransitiwnych werbach drugi pad za objekt jawi abo žeden objekt njejawi.

W serbšćinje[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

W serbšćinje akuzatiw se jano pśi singularnych žeńskich substantiwach twardego skłonjowanja wót nominatiwa rozeznawa. Pśi žywych muskich substantiwach w singularje ma samsku formu kaž genitiw.

  • Warim pólewanku. (singularny žeński substantiw)
  • Wiźim nana. (singularny muski substantiw, wósoba)
  • Słyšym ptaška. (singularny muski substantiw, zwěrje)
  • Wiźim pólo. (singularny srjejźny substantiw)

W pluralu pśi wšych substantiwach z wuwześim muskich wósobow akuzatiw ma samsku kóńcowku kaž nominatiw. Pśi muskich wósobach ma samsku formu kaž genitiw, jolic pśed tym stoj numeral.

  • Julija jě kulki. (pluraliski žeński substantiw)
  • Fryco wiźi tśich nanow drugich wuknikow. (pluraliski muski substantiw, wósoba)
  • Anja słyšy ptaški. (pluraliski muski substantiw, zwěrje)
  • Stary bur wóra póla. (pluraliski srjejźny substantiw)

W nimšćinje[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

W nimšćinje akuzatiw se jano pśi singularnych maskulinych formach artikla a pśi pronomenje tśeśeje muskeje wósoby wót nominatiwa rozeznawa.

  • Otto baut ein Haus. (Otto twari dom., singularny neutrum)
  • Jule kocht die Suppe. (Julija wari pólewanku., singularny femininum)
  • Fritz sieht einen Esel. (Frico wiźi wósoła., singularny maskulinum)
  • Josef aß Äpfel. (Jozef jo jabłuka jěł̇., plural)

Wšak se zwětšego markěrowanje na substantiwje njestanjo, ale na artiklu. Jano małko maskulinumowych słowow ma rozdźěl mjazy nominatiwom a akuzatiwom.

  • Jana sieht einen Raben. (Jana wiźi grampaka.)

Pó prepozicijach[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Někotare prepozicije kněže akuzatiw.

  • durch
  • für
  • gegen
  • ohne
  • um

Adwerbialny akuzatiw[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

Teke eksistěrujo adwerbialny akuzatiw, kótaryž traśe (1) abo smugu (2 a 3) wugroni. Wón se njemóžo pśez pronomen narownaś. Mimo togo se njepominaju wót werba a togodla samo móžo pśi werbach stojaś, kótarež pśistawk w akuzatiwje njamaju.

  • Sie besucht ihn jeden Monat. (Wóna wopyta jogo kuždy mjasec, 1)
  • Paul hat die Katze den ganzen Weg getragen. (Pawoł jo kócku cełu drogu njasł, 2)

Samo pśi pśeměnjenju do pasiwa zawóstanjo.

  • Die Katze wurden den ganzen Weg getragen. (Kócka jo była cełu drogu njasona, 3)

Žrědła[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]

  • Glück, Helmut (Wud.): Metzler Lexikon Sprache. 1 nakład. J. B. Metzler'sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 1993 (Zapisk Akkusativ, b. 20). (nim.)